فهرست مطالب درس اصول وروش های آبياري

مقدمه :

ميزان آب دريافتي سرانه (يك نفر) درسال , مطابق گزارش سازمان ملل در سال 1995 , در ايران 1700 متر مكعب وميزان آب مصرفي يك نفردر سال 1200 متر مكعب بوده است . ( مصرف آب دربخشهاي كشاورزي ( بيشترين مصرف وحدود 70%) - دربخش صنعت ودربخش خانگي(كمترين مصرف وحدود 10%) ميباشد . (اصلي ترين منبع تامين آب ايران , نزولأت آسماني ميباشد) .

يكنواخت نبودن توزيع ( از نظرزماني ومكاني ) باعث كمبود آب در ايران است وهمچنين نداشتن سدهاي كافي دليل ديگر آن ميباشد .

در ادامه گزارش ذكر شده آمده است كه در سال 2025 مقدار مصرف سرانه در ايران 1200 ومقدار آب دريافتي نيز 1200 متر مكعب ميباشد . ( به دليل بالأ رفتن فرهنگ مردم وهمچنين افزايش جمعيت ) . درهمين گزارش پيش بيني شده است كه در سال 2050 ميلأدي مقدار آب دريافتي 700 و مقدار مصرف سرانه 1200 مترمكعب ميباشد . از آن سال به بعد قطعا هر سال مشكل كم آبي خواهيم داشت .

درحال حاضر تلأش ميشود تا گياهاني تو ليد گردد كه بتوانند با آب شور تامين گردند, درچنين صورتي مشكل كمبود آب حل خواهد شد .

آبياري :

در قديم آبياري را چنين تعريف ميكردند : رساندن آب كافي به خاك به منظور تامين رطوبت مورد نياز گياه ,يعني خاك واسطه ايي بين آب وگياه است .

نقش خاك : همانند يك ظرف براي رساندن آب به گياه عمل ميكندوعدم وجود خاك يعني رساندن دايم آب به گياه . خاك نياز دايمي گياه به آب را به نياز دوره اي تبديل ميكند .

اهداف آبياري :

1 - تامين رطوبت مورد نياز براي رشد گياه .

2 - تامين ذخيره رطوبتي خاك در دوره هاي خشك .

دربرخي از مناطق آبياري ديمي صورت ميگيرد, اينگونه آبياري نياز به آبياري كمكي دارد . درجايي كه بارندگي كفاف تامين رطوبت گياه را ميكند , اگر به علتي ميزان بارندگي كم گردد, بايد بايك سيستم موقتي آبياري زمين تامين گردد .

3 - خنك كردن خاك ومحيط اطراف گياه وايجادشرايطي مناسب براي رشد بهتر گياه .

مركز تحقيقات كشاورزي صفي آباد واقع درشمال خوزستان دريك شرايط مساوي كشت سه نوع آبياري را مورد آزمايش ونتايج آن را مورد بررسي قرار داد . 1 ) آبياري قطره اي : اين آبياري توسط دريپر يا به اصطلأح قطره چكان صورت ميگيرد . با اين روش كمترين آبياري صورت ميگيرد, 2 ) آبياري باراني ( مصرف آب در اين روش از روش آبياري قطره اي بيشتر است ) و 3) آبياري سطحي كه بيشترين مصرف آب را براي تامين نياز آبي گياه دارد . نتايج نشان داده است كه آبياري با آب باراني باعث رشد , ارتفاع وچتر اندازي بهتر براي گياه شده است وعملكرد محصول بهتري نيز بدست آمد . دما در قطعه اي كه با روش آبياري باراني آبياري گرديده بود بين 5 تا 12 درجه كاهش داشته وميزان رطوبت هوا نيز افزايش داشته است . نتيجه : آبياري با روش باراني باعث خنك كردن خاك ومحيط اطراف گياه ميشود . ( توجه : اين آزمايش نميتواند نماينده بهترين آبياري باشدزيرا در يك منطقه مشخص وبا آب وهوايي مشخص امتحان گرديده است ) .

4 - كاهش خطر يخبندان .

در مناطق سرد سيرگاهي درفصل بهار( تشكيل شدن شكوفه وابتداي مرحله زايشي ) يك جبهه هواي سرد وارد منطقه شده ودما را تازير صفر كاهش ميدهد وخسارت زيادي به باغ ميوه وارد ميكند . از قديم با راههايي دما را افزايش ميدادند وآبياري يكي از راههايي است كه باعث كاهش خطريخبندان ميشود . درباغ ميوه اين روش با آبياري باراني صورت ميگيرد . اين آبياري به اندازه اي صورت ميگيرد كه آب از برگها وگلها ريزش كند درنتيجه اين گونه آبياري يك لأيه نازك از يخ روي اندامهاي مختلف گياه را مي پوشاند ورابطه بين گياه با دماي محيط قطع ميشود ( هرگز به كمتر از صفر درجه نخواهد رسيد ) درنتيجه خسارت پيش بيني شده كاهش خواهد يافت . اين خصوصيت فقط مخصوص خواص آب ميباشد . ( آب تنها ماده اي است كه وقتي يخ ميزند , وزن مخصوص آن كم ميگردد ) در منطقه خوزستان خطر يخبندان نداريم ولي خطر سرمازدگي وجود دارد . نيشكر به سرما حساس است واگر دما به صفر برسد گياه نيشكر از شكر درون خودش استفاده ميكند . در چنين شرايطي بايد مزارع نيشكر غرقآب گردد .

5 - به تاخير انداختن تشكيل گل در بعضي از گياهان .

اكثر گياهان با افزايش دما به گل مينشينند . با آبياري مرتب چنين گياهاني , محيط اطراف گياه خنگ ميگردد و گل دهي به تاخير مي افتد .

6 - نرم كردن كلوخه هاي خاك پس از شخم .

كلوخه ها موانعي هستند براي جوانه زدن بذر , لذا با آبياري اينگونه كلوخه ها را نرم ميكنند .

7 - رقيق كردن غلظت املأح دراطراف ريشه .

اختلأف غلظت مواد داخل با خارج از ريشه باعث حركت مواد به درون ريشه ميگردد ( اگر غلظت محلول در خاك كمتر از غلظت محلول در ريشه باشد, حركت مواد از خاك به سمت ريشه خواهد بود ) براي جلوگيري از عكس اين عمل , بايد آبياري را بطور مرتب انجام دهيم .

8 - كنترل آفات ودادن كود وسموم همراه با آب آبياري .

بهترين روش سمپاشي براي گياهاني كه روي آنها را آفات گرفته است , ادغام سموم با آب وآبياري به روش باراني ميباشد. كود را هم بايد با روش آبياري قطره اي يا سطحي به خاك اضافه نمود ودردسترس گياه قرار داد .